ฤดูใบไม้ผลิ (อังกฤษ: Spring) หรือที่เรียกกันว่า วสันตวิษุวัต (อังกฤษ: Vernal equinox) เป็นฤดูในเขตอบอุ่นและเขตหนาว โดยทั่วไป ฤดูใบไม้ผลิในซีกโลกเหนือจะมีระยะเวลาตั้งแต่ 21 มีนาคม ถึง 20 มิถุนายน ของทุกปี ในขณะที่ในซีกโลกใต้ จะมีระยะเวลาตั้งแต่เดือนกันยายน ถึง เดือนพฤศจิกายนปัจจัยที่ทำให้เกิดฤดูใบไม้ผลิ
ฤดูใบไม้ผลิ แกนโลกจะเอียงเพิ่มขึ้นทำให้แสงของดวงอาทิตย์อยู่ตรงกับเขตเขตอบอุ่นและเขตหนาว ทำให้กลางวันยาวกว่ากลางคืนในเขตนั้น
ฤดูใบไม้ผลิในประเทศไทย
ประเทศเขตหนาว ฤดูใบไม้ผลิ (spring) จะเริ่มในช่วงประมาณ มีค ถึง พค (3 เดือน) ช่วงนี้อุณหภูมิเริ่มอุ่นขึ้น ต้นไม้จากที่เคยไม่มีใบในช่วงหน้าหนาวกลับแทงใบ แตกใบใหม่ออกมา ดอกไม้ก็จะออกดอกบานสะพรั่งพร้อมกันเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับขยายพันธุ์ ซึ่งไม่ต่างกับต้นไม้ในประเทศไทยในช่วงนี้เลยครับ จะเห็นว่ามีดอก และแตกใบใหม่สีเขียวอ่อนกันพร้อมเพรียงทีเดียวทั้ง ๆ ที่ยังไม่มีฝนลงมาเลย
เพื่อนผมหลาย ๆ คนบอกว่า หน้าร้อนดอกไม้เยอะมาก แต่สำหรับผมคิดว่านี่แหละครับช่วงฤดูใบไม้ผลิที่แท้จริงของประเทศไทย ถึงแม้จะเป็นช่วงสั้น ๆ ก็ตามแค่ 2 เดือน (กพ ถึง มีค) แต่เราสามารถเห็นความแตกต่างของฤดูกาลนี้ได้ชัดเจนจากการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ ซึ่งธรรมชาติอาจจะ sense เรื่องการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิได้ดีกว่ามนุษย์
สำหรับฤดูร้อน (summer) ของต่างประเทศก็จะอยู่ในช่วง มิย ถึง สค ช่วงนี้ดอกไม้จะไม่มีให้เห็นแล้ว ต้นไม้จะโตเต็มที่ ใบเขียวปกคลุมแน่นไปหมด
ฤดูใบไม้ผลิ (autumn/fall) กย ถึง พย ที่ใบไม้เริ่มเปลี่ยนสี ซึ่งฤดูนี้ในเมืองไทยก็เห็นได้ชัดครับว่ามีใบไม้เริ่มเหลือง น้ำตาล และจะค่อย ๆ ร่วง (ไม้ผลัดใบ) ลงก่อนเข้าสู่ฤดูหนาว
ฤดูหนาว (winter) ธค ถึง กพ ที่เมืองนอกหิมะตก แต่เมืองไทยแค่เย็น ๆ
สำหรับประเทศในเขตร้อน ความแตกต่างของอุณหภูมิในแต่ละฤดูกาลอาจจะเห็นไม่ชัดเหมือนในต่างประเทศ (temperate zone) เพราะเราอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความประเทศในเขตร้อนอย่างประเทศไทยจะไม่มีฤดูใบไม้ผลิหรือฤดูใบไม้ร่วงเหมือนอย่างประเทศในเขตหนาว (เหมือนเช่นฤดูกาล) จากหลักฐานหรือ evidence จากธรรมชาติ ผมจึงเชื่อว่าประเทศเรามีฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วงเหมือนกับที่อื่นเหมือนกันครับ (แต่เราอาจจะเหมาฤดูเหล่านี้รวมเป็นฤดูร้อนฤดูเดียว เพราะเราคิดว่ามันร้อน?)